Mỹ: 44 bang nộp đơn khởi kiện 20 công ty dược phẩm hàng đầu về việc thông đồng định giá thuốc

Giáo sư Luật - Quản lý y tế và chính sách Y tế tại Đại học Drexel, đồng thời là giảng viên Khoa Quản lý chăm sóc sức khỏe (Trường Đại học Wharton) Robert Field nhận định: “Mỹ là quốc gia phát triển duy nhất không có sự kiểm soát của Chính phủ đối với giá thuốc. Giá thuốc được định giá dựa trên sự cạnh tranh thị trường tự do; tuy nhiên, đến nay, chúng ta có thể thấy, thị trường đang không vận hành theo đúng chức năng của nó”. Cụ thể, thị trường thuốc tại Mỹ đang bị thao túng bởi cả các công ty thuốc phát minh và công ty thuốc generic. Trong đó, các công ty sản xuất thuốc phát minh đang tận dụng mọi kẽ hở của pháp luật  để kéo dài thời gian bản quyền của thuốc, liên kết với các công ty sản xuất thuốc generic để trì hoãn việc đưa thuốc ra thị trường; còn các công ty thuốc generic trốn tránh cạnh tranh theo đúng nguyên tắc hoạt động của thị trường. “Vấn đề ở đây chính là nước Mỹ đã quá tin tưởng vào hiệu quả của cơ chế kiểm soát giá thuốc đối với các công ty sản xuất thuốc generic” - Giáo sư Robert Field làm rõ thêm.

Giáo sư chuyên ngành ung thư Stacie B. Dusetzina lý giả: Thuốc generic được cho là giải pháp hữu hiệu chống lại thuốc phát minh giá cao nhưng cơ chế này đã hoạt động không hiệu quả, thậm chí trở thành sự vi phạm nghiêm trọng hợp đồng xã hội giữa bệnh nhân và các công ty dược phẩm. Đồng quan điểm về vấn đề này, Viện trưởng Viện Công tố Connecticut William Tong thông tin, Viện Công tố Connecticut thu thập được hơn 18 triệu ý kiến cho rằng có sự mập mờ, thông đồng, cấu kết với nhau trong định giá thuốc và phân chia thị trường của hơn 100 loại thuốc điều trị các bệnh như đái tháo đường, ung thư, động kinh, đa xơ cứng và HIV thuộc 19 công ty dược phẩm. Có 01 thực tế là trong suốt nhiều năm qua, các công ty dược vận hành theo nguyên tắc “không cạnh tranh” và “chỉ phân chia thị trường một cách hợp lý nhất”; theo đó, đẩy giá nhiều loại thuốc nhất có thể. Ví dụ, theo cáo buộc, Công ty Teva tại giai đoạn 2013-2015 đã nâng giá của 112 loại thuốc, trong đó có 86 loại thuốc công ty này âm thầm thoả thuận giá với các công ty thuôc generic khác.

Thời điểm bầu cử Tổng thống đang đến gần, vấn đề kiểm soát giá thuốc generic nhất thiết phải là một trọng tâm trong chương trình nghị sự của các ứng viên Tổng thống. Rất có thể, nước Mỹ sẽ phải tham khảo mô hình kiểm soát và điều tiết giá dịch vụ y tế, giá thuốc của các quốc gia châu Âu nhưng vẫn đảm bảo sự cạnh tranh theo cơ chế thị trường. Vấn đề là tăng cường hiệu quả của Luật Kiểm soát cạnh tranh giá thuốc ban hành năm 1984, thực tế khi Luật này vận hành hiệu quả, chỉ riêng năm 2011 đã tiết kiệm tới 193 tỷ đô-la tiền thuốc cho toàn nước Mỹ.

Nguyễn Khang (Theo https://knowledge.wharton.upenn.edu)