CÂU CHUYỆN VỀ CHUỘT TRONG NGHIÊN CỨU Y HỌC

Nhiều đột phá quan trọng trong y học đã bắt nguồn từ các nghiên cứu được thực hiện trên chuột. Chúng bao gồm điều trị bệnh bạch cầu cấp tính tiên phát - một dạng ung thư máu ảnh hưởng đến người trẻ tuổi và hiện là một trong những dạng bệnh có thể điều trị được hiệu quả nhất, cũng như các giao thức chuyển gen cho bệnh xơ nang, hiện đang được thử nghiệm, cùng nhiều đột phá khác.

Những thành tựu khoa học từng đoạt giải Nobel như phát hiện ra vitamin K, phát triển vắc-xin bại liệt, phát minh ra công nghệ kháng thể đơn dòng hiện được sử dụng để điều trị ung thư và làm sáng tỏ cách thức tất cả các tế bào thần kinh giao tiếp với nhau trong não sẽ không xảy ra nếu không có chuột.

Tại sao phải dùng động vật cho nghiên cứu?

Mặc dù những tiến bộ trong công nghệ phòng thí nghiệm cung cấp các lựa chọn thay thế như nuôi cấy tế bào và organoid (cụm tế bào nhỏ 3D hoạt động giống như các cơ quan nhỏ) cho nghiên cứu lâm sàng, các nhà khoa học vẫn thu được nhiều thông tin có giá trị hơn nếu thử nghiệm trên động vật như chuột.

Không thể tìm ra những gì xảy ra trong một cơ thể sống bằng cách sử dụng một đĩa các tế bào. Thông thường bệnh liên quan đến nhiều hơn là một cơ quan duy nhất và để thử nghiệm các loại thuốc mới, chúng ta phải nhìn vào toàn bộ cơ thể để xem nó đáp ứng với liệu pháp như thế nào.

80% bộ gen của chuột giống với bộ gen người

Trang web của tổ chức dịch vụ về máu Canada, Canadian Blood Services, từng đăng tải bài viết của Amanda Maxwell, cây viết về khoa học hàng đầu tại Talk Science to Me, cho hay: "Giống như con người, chuột là động vật có vú và cơ thể chúng trải qua nhiều quá trình tương tự như con người, chẳng hạn như quá trình lão hóa và phản ứng miễn dịch với nhiễm trùng và bệnh tật. Hệ thống nội tiết tố (nội tiết) của chúng cũng rất giống con người. Chúng cũng là một trong những loài đầu tiên - cùng với con người - có bộ gen được giải mã hoàn toàn. Từ điều này, chúng ta đã biết rằng chúng có khoảng 80% gen giống với con người”.

Sinh lý và kích thước của chuột cũng rất phù hợp với các thí nghiệm. Chúng đủ nhỏ để dễ dàng xử lý và nhốt. Đó cũng là lý do chính cho sự phổ biến của chuột trong phòng thí nghiệm. Theo Hội đồng Chăm sóc Động vật Canada, cơ quan quốc gia giám sát các quy định nghiêm ngặt xung quanh Sức Khỏe và phúc lợi của tất cả các loài trong phòng thí nghiệm, năm 2013, các phòng thí nghiệm ở Canada đã sử dụng hơn 1,2 triệu con chuột cho nghiên cứu.

Về mặt sinh lý, chuột rất giống con người, mặc dù nhỏ hơn khoảng 3.000 lần nhưng có chức năng cơ bản tương tự người như sản xuất tế bào máu (tạo máu), tiêu hóa, hô hấp và hệ thống tim mạch. Mặc dù có sự khác biệt, chuột phản ứng tương tự như con người khi chúng bị bệnh hoặc trải qua điều trị.

Dễ nhân giống và đa dạng loài

Chuột cũng sinh sản dễ dàng, với thai kỳ ngắn và số lượng con trong một lứa nhiều. Điều này rất quan trọng trong việc giúp các nhà nghiên cứu tạo ra những con chuột biến đổi theo cách riêng của họ. Tuy nhiên, hầu hết các phòng thí nghiệm ở Canada đều lấy chuột từ các nhà lai tạo thương mại, nhận động vật được lai tạo có lịch sử chăm sóc đầy đủ.

Mặt khác, chuột cũng vô cùng đa dạng, có nghĩa là các nhà lai tạo thương mại có thể chọn các đặc điểm riêng lẻ để tạo ra các giống lai có đặc điểm độc đáo. Ví dụ, chuột CBA có tỷ lệ phát triển khối u vú (ung thư vú) thấp, trong khi chuột nude BALB/c bị suy giảm miễn dịch, vì nó không có tuyến ức. Những loại đặc tính đặc trưng này rất hữu ích, vì chúng cho phép các nhà khoa học tập trung vào các bệnh cụ thể.

Biến đổi gen

Ngoài các chiến lược nhân giống dựa trên các biến thể tự nhiên, các nhà nghiên cứu cũng có sẵn một số công cụ chỉnh sửa gen. Vì chuột có khoảng 80% gen giống với con người, sửa đổi DNA chuột là một phương pháp mạnh mẽ để tạo ra các mẫu động vật mắc bệnh của người.

Mặc dù có sự khác biệt giữa bộ gen của chuột và người, nhưng những khác biệt đó không đủ để giảm giá trị của chuột trong nghiên cứu về bệnh ở người.  

Không thể thay thế

Các nhà khoa học luôn tìm kiếm các giải pháp thay thế cho việc sử dụng động vật trong nghiên cứu lâm sàng, nhưng vai trò của chuột trong thí nghiệm cho bệnh ở người vẫn chưa thể thay thế. Ngay cả với sự khác biệt giữa hai loài, việc thực hiện nghiên cứu cơ bản về mô hình bệnh ở chuột mang lại cho các nhà khoa học thông tin có giá trị. Sử dụng chuột cho phép các nhà nghiên cứu xem bệnh nhân có thể đáp ứng với điều trị như thế nào trước khi cho họ dùng thuốc - một bước quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. 

Vì những lý do trên, chuột trở thành động vật không thể thiếu trong hầu hết các phòng thí nghiệm y học trên thế giới.

Theo: suckhoecongdong