Ngày 23/12/2020, các nhà khoa học của viện Winstar công bố phát hiện một nhóm hoạt chất vừa có tác dụng kháng sinh, tiêu diệt vi khuẩn kháng thuốc và lại tạo miễn dịch để chống lại sự kháng thuốc.
WHO cho rằng kháng thuốc là 1 trong 10 mối đe doạ với loài người. Ước tính vào năm 2050, kháng thuốc có thể cướp đi sinh mạng của 10 tr người mỗi năm. Các vi khuẩn kháng thuốc xuất hiện ngày càng nhiều khiến nhu cầu về kháng sinh mới rất bức thiết.
Các loại kháng sinh hiện tại thường tiêu diệt vi khuẩn bằng cách ức chế quá trình sinh tổng hợp acid nuclein, protein, quá trình xây dựng màng tế bào, các quá trình trao đổi chất. Các vi khuẩn có thể kháng thuốc bằng cách thay đổi mục tiêu mà kháng sinh nhắm tới, làm bất hoạt thuốc hoặc bơm thuốc ra ngoài.
Giáo sư Dotilwala cho biết, ông và các đồng nghiệp tập trung vào một con đường trao đổi chất cần thiết ở vi khuẩn nhưng không có ở người, biến nó thành một mục tiêu lý tưởng để phát triển kháng sinh. Con đường này gọi là methyl-D-erythritol phosphate (MEP) hoặc con đường non-mevalonate, chịu trách nhiệm sinh tổng hợp isoprenoids – các phân tử cần cho sự sống của các tế bào ở hầu hết vi khuẩn gây bệnh. Phòng thí nghiệm nhắm đến enzym IspH, cần thiết cho sinh tổng hợp isoprenoids, dưới dạng có thể xâm nhập qua thành tế bào vi khuẩn.
Nghiên cứu đã chứng minh rằng, chất ức chế IspH đã kích thích hệ thống miễn dịch với hoạt tính tiêu diệt vi khuẩn mạnh hơn và đặc hiệu hơn các kháng sinh tốt nhất hiện tại.
Giáo sư Dotiwala tin rằng, sáng tạo này có thể tạo nên bước ngoặt tiềm năng trong cuộc chiến chống lại sự kháng thuốc, kết hợp sức mạnh của kháng sinh và sức mạnh của hệ thống miến dịch
Tình trạng kháng kháng sinh của các vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt là các vi khuẩn Gram âm như E.coli, Klebsiella spp, P.aeruginosa, A.baumannii đang là gánh nặng cho không những người bệnh mà cho toàn xã hội, vì sự gia tăng chi phí khi thay thế các kháng sinh cũ bằng kháng sinh mới. Những vi khuẩn Gram âm này ngày càng thể hiện tính kháng với nhóm carbapenem và cephalosporin thế hệ 3, là những kháng sinh được dùng để điều trị vi khuẩn đa kháng thuốc. Đây cũng là những căn nguyên thường được phân lập từ bệnh nhân nằm điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu xác định tỷ lệ phân lập và tỷ lệ kháng kháng sinh của vi khuẩn Gram âm gây bệnh thường gặp tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, từ 2015 đến 2017. Các chủng vi khuẩn được phân lập từ bệnh phẩm của bệnh nhân, được định danhbằng các phản ứng sinh vật hoá học và định danh tự động bằng hệ thống Vitek compact 2, được xác định tính kháng kháng sinh bằng kỹ thuật kháng sinh đồ khoanh giấy kháng sinh khuếch tán (kỹ thuật Kirby-Bauer) và kháng sinh đồ tự động bằng hệ thống Vitek compact 2. Kết quả cho thấy trong12436 chủng vi khuẩn phân lập được từ các mẫu bệnh phẩm, E.coli, A.baumannii, Klebsiella spp, P.aeruginosa chiếm 54% và chúng được phân lập chủ yếu từ bệnh phẩm đường hô hấp (44,4%), nước tiểu (19,6%) và máu (14,6%). Về tính kháng kháng sinh, E.coli và Klebsiella spp đều kháng cephalosporin thế hệ 3 với tỷ lệ khá cao, tương ứng kháng cefotaxime (52,2%-64,4%) và (43,2%-56,7%), kháng ceftazidime (32,3%-53,0%) và (39,9%-50,8%). Tỷ lệ kiểu hình sinh enzyme beta-lactamases phổ rộng (ESBL) của E.coli là 40% cao gấp hai lần so với Klebsiella spp. Tuy nhiên Klebsiella spp kháng imipenem là 26,2%-28,1%, kháng meropenem 21,9%-29,6% cao hơn so với E.coli tương ứng là 0,04%-12,9% và 1,1%-9,3%. A.baumannii kháng trên 50% với các kháng sinh thử nghiệm và hầu như không thay đổi trong thời gian nghiên cứu. Tương tự, P.aeruginosa có tỷ lệ kháng khoảng 50%. Thậm chí đã xuất hiện những chủng A.baumannii và P.aeruginosa đề kháng với tất cả kháng sinh thử nghiệm. Nghiên cứu cho thấy E.coli có khả năng sinh ESBLs, Klebsiella spp thể hiện tính kháng carbapenem, trong khi P.aeruginosa và A.baumannii ngày càng đa kháng thuốc.
Tham khảo:
New class of antibiotics active against a wide range of bacteria: Dual-acting immuno-antibiotics block an essential pathway in bacteria and activate the adaptive immune response -- ScienceDaily
Scientists Develop Novel Class of Antibiotic against Wide Range of Bacteria (genengnews.com)
